Edytujesz Język proto-SAL

'''Język proto-sztrylo-anwalo-lennawski''' - język wspólnoty etnicznej, znanej jako [[SAL]], zamieszkującej w [[AU#Oś czasu|pierwszym milenium p.n.e]]. wybrzeża Morza Larawskiego od Szakii, przez [[Mesztria|Mesztrię]] i dolną [[Lennawia|Lennawię]] po deltę [[Juksaka (rzeka)|Juksaki]].

= Fonologia =
Fonologia proto-SAL jest dość prosta. W rekonstrukcji język miał 20 głosek, w tym 4 samogłoski i 16 spółgłosek.

Akcent inicjalny.

== Samogłoski ==
W proto-SAL występowały cztery samogłoski.

{| class="wikitable" style="text-align: center;"
!
!Przednie
!Centralne
!Tylne
|-
!Przymknięte
|i
|
|u
|-
!Średnie
|
|ə
|
|-
!Otwarta
| 
| ä
|
|}

Szwa (ə) była bardzo niestabilna i uległa rozmaitym przesuwkom już na pierwszych etapach rozwoju języków potomnych. Stosunkowo często dźwięk ten ulegał cofnięciu do [ɔ].

== Spółgłoski ==
Proto-SAL liczył 16 spółgłosek.

{| class="wikitable" style="text-align: center;"
! colspan="2" |
! Wargowe
! Przedniojęzykowe
! Podniebienne
! Tylnojęzykowe
|-
! colspan="2" | Nosowe
|m
|n
|
|
|-
! rowspan="2" | Zwarte
! Bezdźwięczne
|p
|t
|
|k
|-
! Dźwięczne
|b
|d
|
|g
|-
! rowspan="2" | Szczelinowe
! Bezdźwięczne
|f
|s
|
|x
|-
! Dźwięczne
|v
|z
|
|
|-
! colspan="2" | Drżące
|
| r
|
|
|-
! colspan="2" | Aproksymanty
|
|l
|j
|
|}

=== Fonotaktyka ===
Wszystkie sylaby w proto-SAL stosują się do wzoru
:'''(C)V(C)(C),'''
gdzie C to spółgłoska, a V to samogłoska.

Sąsiadowanie ze sobą dwóch samogłosek jest niedopuszczalne.

== Transkrypcja łacińska ==
Bazowana na alfabecie fonetycznym, ze zmianą dla szwy - ë dla [ə]. Scentralizowane a [ä] zapisuje się jako "a", nie ma sensu komplikować.

Uwaga: w IPA [x] oznacza dźwięk zapisywany w języku polskim jako "ch". Szwę [ə] z kolei wymawia się jak "a" w angielskim słowie "about".

= Gramatyka =
== Rzeczownik ==
Nie odmienia się przez rodzaje.

W bardzo wczesnej fazie nie odmieniał się również przez liczby, ale niektóre dialekty z czasem rozwinęły zalążek takiej odmiany, opierający się na partykułach.

Bardziej konserwatywne dialekty rozwiązują problem poprzez po prostu poprzedzenie rzeczownika liczebnikiem lub innym słowem określającym ilość (dużo, wiele), np.

:lëtu ams
:''trzy piosenka''
:trzy piosenki

Dialekty stosujące wspomnianą innowację gramatyczną w takiej sytuacji wspierają rzeczownik słowem ''ki'' oznaczającym dosłownie ''wiele'', pełniącym funkcję partykuły:

:lëtu ams ki
:''trzy piosenka-'''PL'''''
:trzy piosenki

Język proto-SAL nie znał kategorii określoności. Została ona później wykształcona w niektórych jego gałęziach. Podobnie z odmianą przez przypadki (patrz [[#Indykatory|tu]]).

== Czasownik ==
Podstawowe formy czasowników kończą się na -x (ch). Odmienia się przez czasy, tryby i strony. 

=== Czasy ===
Jak do wszystkiego, proto-SAL do określenia czasu używa partykuł. Słówkiem wskazującym na czas przeszły jest ''ërp'', które można by luźno przetłumaczyć jako "kiedyś, niegdyś", lub też po prostu "w przeszłości".

''vënx'' - rzec, powiedzieć<br>
''vënx ërp'' - rzec (w przeszłości)

Zazwyczaj, przy mówieniu o przeszłości, zaznacza się również (proto)aspekt. Niedokonanie sugeruje ''ru'', "chwila, trwanie", zaś dokonanie - ''jë'', "wtedy, wówczas, w tym momencie".

''vënx ërp ru'' - było powiadane<ref name="stronabierna">Polskie tłumaczenie przybliża zjawisko semantycznie, ale korzysta ze strony biernej - struktury gramatycznej, której proto-SAL tutaj nie używa</ref><br>
''vënx ërp jë'' - było powiedziane<ref name="stronabierna" />

Partykuł aspektowych można też używać w czasie teraźniejszym, ale to zależy od dialektu. Są głównie pretekstem do rozwoju różnych systemów czasowych w językach potomnych względem proto-SAL.

=== Tryby ===
Proto-SAL wyróżnia 6 trybów:

*oznajmujący - forma podstawowa czasownika.<br>
::Ania na tusx.
::''Ania '''S3-IN''' śpiewać''
::Ania śpiewa.
*rozkazujący - tworzony przez partykułę ''sën'' (z ''sënx'', kazać).<br>
::La tusx sën!
::'''''S2-IN''' śpiewać '''IMPER.'''''
::Śpiewaj!
*pytający - tworzony podobnie do rozkazującego, z tym że poprzez słowo ''jal'' (z ''jalx'', pytać).<br>
::Ania na tusx jal ërp ru ams ma?
::''Ania '''S3-IN''' śpiewać '''QUES. PAST. PERF.''' piosenka '''DO3-IN'''''
::Czy Ania śpiewała piosenkę?
*negujący - jak dwa poprzednie, ale partykułą trybu jest ''kem''.<br>
::Ania na tusx kem ams ki ma.
::''Ania '''S3-IN''' śpiewać '''NEG''' piosenka-'''PL. DO3-IN'''''
::Ania nie śpiewa piosenek.
*optatywny na sterydach - zaznaczany poprzez partykułę ''dap'' (z ''dapx'', chcieć). Wyraża życzenia i chęci.<br>
::A tusx dap ams ki ma.
::'''''S1-IN''' śpiewać '''OPT.''' piosenka-'''PL. DO3-IN'''''
::Chciałbym śpiewać piosenki.
*abilitatywny - służący zakomunikowaniu o możliwości, względnie też umiejętności; przez partykułę ''lin'' (z ''linx'', móc).<br>
::Erik na marinx lin tasxu ma nata latjë ra.
::''Erik '''S3-IN''' jeść '''ABILIT.''' kot '''DO3-IN S3-IN-POS''' żona '''IO3-IN'''''
::Erik może jeść kota swojej żony. 

=== Strona bierna ===
Strona bierna powstaje dzięki partykule ''ir''.

:Erik na lamx tasxu ma.
:''Erik '''S3-IN''' myć kot '''DO3-IN'''''
:Erik myje kota. - strona czynna

:Tasxu na lamx ir Erik ma.
:''kot '''S3-IN''' myć '''PASS.''' Erik '''DO3-IN'''''
:Kot jest myty przez Erika. - strona bierna.

=== Kauzatyw ===
Powstaje dzięki partykule ''tëj'' (od ''tëjx'', sprawiać, powodować).

:A lamx tëj Erik ma tasxu ra.
:'''''S1-IN''' myć '''CAUS.''' Erik '''DO3-IN''' kot '''IO3-IN'''''
:Sprawiam, że Erik myje kota.

== Indykatory ==
Tym mianem określa się specjalne partykuły, których zadaniem jest markowanie części zdania. 

Odmieniają się przez osoby, funkcje (mogą służyć markowaniu podmiotu, dopełnienia bliższego lub dalszego) oraz strony.

{| class="wikitable" style="text-align: center;"
!Osoba
!Podmiot (S)
!Dopełnienie bliższe (DO)
!Dopełnienie dalsze (IO)
|-
!1.
|a
|aj
|ëj
|-
!2.
|la
|laj
|lëj
|-
!3.
|na
|ma
|ra
|}

W zależności od dialektu, mogą one następować po rzeczowniku, który określają (z tego rozwiązania wykształcą się później pełnoprawne przypadki), albo leżeć w sąsiedztwie orzeczenia w kolejności naśladującej kolejność markowanych części zdania.

Dla przykładu:

:<span style="border: 2px dashed #999900">Ania</span> <span style="background:#999900">na</span> tusx <span style="border: 2px dashed #FF3333">ams</span> <span style="background:#FF3333">ma</span> <span style="border: 2px dashed #00BFFF">Erik</span> <span style="background:#00BFFF">ra</span>.
:''Ania '''S3-IN''' śpiewać piosenka '''DO3-IN''' Erik '''IO3-IN'''''

:<span style="border: 2px dashed #999900">Ania</span> <span style="background:#999900">na</span> tusx <span style="background:#FF3333">ma</span> <span style="background:#00BFFF">ra</span> <span style="border: 2px dashed #FF3333">ams</span> <span style="border: 2px dashed #00BFFF">Erik</span>
:''Ania '''S3-IN''' śpiewać '''DO3-IN IO3-IN''' piosenka Erik''

Oba zdania znaczą ''Ania śpiewa piosenkę Erikowi''. ''S3-IN'' oznacza indykator podmiotu 3. osoby, ''DO3-IN'' - ind. dopełnienia bliższego 3. osoby, a ''IO3-IN'' - ind. dopełnienia bliższego, również 3. osoby.

Więcej o roli indykatorów w zdaniu [[#Składnia|tu]].

=== Zaimki ===
Indykatory przejmują też do pewnego stopnia funkcję zaimków:

:Manprë na lanx ërp. Na sëm tuns.
:''król '''S3-IN''' żyć. '''PAST. S3-IN''' bez dziecko''
:Żył niegdyś król. (On) był bezdzietny.

Dzierżawcze robi się, jak zwykły posesyw, przez doklejenie -ta do zaimka indykatorowego:

:Manprë na kurx ërp jë tasxu ma, saxa na pësx ra ësxip ma nata.
:''król '''S3-IN''' widzieć '''PAST. PERF.''' kot '''DO3-IN''' po czym '''S3-IN''' dać '''IO3-IN''' jedzenie '''DO3-IN S3-IN-POS'''''
:Król zobaczył kota i dał mu swoje jedzenie.

=== Strona zwrotna ===
Indykatory mogą tworzyć stronę zwrotną poprzez ponowne markowanie podmiotu w miejscu indykatora dopełnienia bliższego. Przykład z czasownikiem ''lamx'' (myć):

:Erik na lamx ma tasxu.
:''Erik '''S3-IN''' myć '''DO3-IN''' kot''
:Erik myje kota. - tu zwykła strona czynna

:Erik na lamx na.
:''Erik '''S3-IN''' myć '''S3-IN'''''
:Erik się myje. - a tutaj strona zwrotna.

Uwaga: indykator strony zwrotnej '''nie''' zajmuje miejsca w szyku zdania należnym partykułom strony biernej czy kauzatywu.

:Erik na lamx dap ërp<span style="background:#00BFFF"> na.</span>
:''Erik '''S3-IN''' myć '''OPT. PAST.<span style="background:#00BFFF"> S3-IN </span>'''''
:Erik chciał się umyć.

:Erik na lamx dap<span style="background:#00BFFF"> ir </span>ërp.
:''Erik '''S3-IN''' myć '''OPT.<span style="background:#00BFFF"> PASS. </span>PAST'''''
:Erik chciał być umyty.

== Przymiotniki i przysłówki ==
By stworzyć przymiotnik lub przysłówek odrzeczownikowy:

#Znajdź rzeczownik.
#Poprzedź go partykułą ''jëm'' (z, od).
#Powstałą frazę poprzedź rzeczownikiem, który chcesz opisać.

Et voilá!

:Manprë na kurx tasxu ma jëm nëmi.
:''król '''S3-IN''' widzieć kot '''DO3-IN ADJ-PT.''' smutek''
:Król widzi smutnego kota.

Nie ma morfologicznego rozróżnienia między przymiotnikami a przysłówkami, o wszystkim decyduje tu składnia. Umieszczenie frazy z ''jëm'' bezpośrednio za frazą czasownikową spowoduje jej interpretację jako przysłówka, na przykład:

:Ania na tusx jëm taxi.
:''Ania '''S3-IN''' śpiewać '''ADJ-PT.''' radość''
:Ania śpiewa radośnie.

:Ania na tusx jëm taxi ams ki ma.
:''Ania '''S3-IN''' śpiewać '''ADJ.-PT.''' radość piosenka-'''PL. DO3-IN'''
:Ania radośnie śpiewa piosenki.
Z kolei fraza z partykułą ''jëm'' umieszczona po rzeczowniku zostanie odebrana jako przymiotnik:
:Ania na tusx ams ki ma jëm taxi.
:''Ania '''S3-IN''' śpiewać piosenka-'''PL. DO3-IN ADJ.-PT.''' radość''
:Ania śpiewa radosne piosenki.

Bezcosiowość czegoś można uzyskać poprzez partykułę ''sëm'' (bez), na takich samych zasadach jak wyżej przedstawione.

== Liczebniki ==
W proto-SAL system liczbowy jest oparty na liczbie 12.

{| class="wikitable" style="text-align:center"
!
!Liczebnik główny
!Liczebnik porządkowy
|-
|1
|up
|upis
|-
|2
|alp
|alpis
|-
|3
|lëtu
|lëtis
|-
|4
|sëmu
|sëmis
|-
|5
|tarp
|tarpis
|-
|6
|bëmt
|bëmtis
|-
|7
|vëj
|vëjs
|-
|8
|bëj
|bëjs
|-
|9
|lëri
|lëris
|-
|10
|altarp
|altarpis
|-
|11
|malp
|malpis
|-
|12
|litëm
|litëmis
|-
|15
|litëm lëtu
|litëm lëtis
|-
|24
|alp litëm
|alp litëmis
|-
|57
|sëmu litëm lëri
|sëmu litëm lëris
|-
|144
|ëxna
|ëxnis
|-
|323
|alp ëxna alp litëm malp
|alp ëxna alp litëm malpis
|}

Jebs, liczebnik przed słowo, który opisuje.

Przykładowo:
:Ania na tusx ërp jë lëtu ams ma.
:''Ania '''S3-IN''' śpiewać '''PAST. PERF.''' trzy piosenka '''DO3-IN'''''
:Ania zaśpiewała trzy piosenki.

:Erik na marinx ërp jë alp ëxna malp litëm mësf ma.
:''Erik '''S3-IN''' jeść '''PAST. PERF.''' 2(*)144(+)11(*)12 jabłko '''DO3-IN'''''
:Erik zjadł czterysta dwadzieścia jabłek.

== Przyimki ==
Proto-SAL miał podstawowy zestaw dziewięciu przyimków. Przedstawia je infografika wysokiej jakości:
[[File:PrzyimkiSAL.png|500px|thumb|center|Przyimki w języku proto-SAL]]

== Składnia ==
=== Części zdania === 
Kompozycja frazy czasownikowej:
:'''CZASOWNIK''' + tryb + strona + czas + aspekt
Dodatkowo niezbędne są indykatory części zdania (podmiotu i dopełnień). Tak jak [[#Indykatory|pisałem wyżej]], w proto-SAL wyodrębniły się dwa sposoby oznaczania części zdania. W pierwszym indykatory te następują bezpośrednio po markowanych częściach zdania, a w drugim łączą się z frazą czasownikową w kolejności odpowiadającej markowanym wyrazom w całym zdaniu.

Brzmi zawile, ale jest całkiem proste. Dokładny opis poniżej.

==== Typ dependent-marking ====
Przytoczę ponownie przykład z sekcji o indykatorach:

:<span style="border: 2px dashed #999900">Ania</span> <span style="background:#999900">na</span> tusx <span style="border: 2px dashed #FF3333">ams</span> <span style="background:#FF3333">ma</span> <span style="border: 2px dashed #00BFFF">Erik</span> <span style="background:#00BFFF">ra</span>.
:''Ania '''S3-IN''' śpiewać piosenka '''DO3-IN''' Erik '''IO3-IN'''''

Tak to wygląda w pierwszym ze sposobów. Indykatory syntaktyczne następują bezpośrednio po każdym ze słów, które opisują - indykator podmiotu <span style="background:#999900">na</span> znajduje się po słowie Ania, indykator dopełnienia bliższego <span style="background:#FF3333">ma</span> - po słowie ams (p-SAL. ''piosenka''), a indykator dopełnienia dalszego - <span style="background:#00BFFF">ra</span> - po słowie Erik. 

W proto-SAL szyk zdania był dowolny, więc można swobodnie zamieniać oznaczane indykatorami części zdania miejscami. Najpopularniejszym szykiem był jednak SVO (podmiot, później orzeczenie, dalej dopełnienie), użyty zresztą w tym przykładzie. 

==== Typ head-marking ====
Inaczej działa rozwiązanie drugie:

:<span style="border: 2px dashed #999900">Ania</span> <span style="background:#999900">na</span> tusx <span style="background:#FF3333">ma</span> <span style="background:#00BFFF">ra</span> <span style="border: 2px dashed #FF3333">ams</span> <span style="border: 2px dashed #00BFFF">Erik</span>.
:''Ania '''S3-IN''' śpiewać '''DO3-IN IO3-IN''' piosenka Erik''

Tutaj trzy indykatory składniowe nie następują już po słowach, które zaznaczają, ale trzymają się ściśle frazy czasownikowej, z czasownikiem ''tusx'' w środku. Co bardzo ważne, kolejność ułożenia indykatorów jest taka sama, jak słów, które opisują. Tak więc podmiot ''Ania'', dopełnienie bliższe ''ams'' i dalsze ''Erik'' są opisywane przez <span style="background:#999900">na</span>, <span style="background:#FF3333">ma</span> i <span style="background:#00BFFF">ra</span> - w tej kolejności. Słówko ''Ania'' leży przed czasownikiem, więc ''na'' również leży przed czasownikiem, z kolei ''ma'' i ''ra'' leżą za nim, naśladując wyrażenia, które markują.

Tutaj szyk był trochę bardziej restrykcyjny. Kolejność (przynajmniej teoretycznie) ciągle była dowolna, ale niedozwolone było wsadzanie wszystkich opatrzonych indykatorami słów na jedną stronę czasownika. 

Można więc sobie pogmerać:
:<span style="border: 2px dashed #FF3333">Ams</span> <span style="background:#FF3333">ma</span> tusx <span style="background:#00BFFF">ra</span> <span style="background:#999900">na</span> <span style="border: 2px dashed #00BFFF">Erik</span> <span style="border: 2px dashed #999900">Ania</span>.
W praktyce najczęściej widziało się szyk SVO, tak jak w pierwszym przykładzie. 

Oczywiście rozmieszczanie indykatorów po dwóch stronach czasownika nie dotyczy sytuacji, kiedy czasownik ma tylko jeden argument.
:Tasxu na mijax.
:''Kot '''S3-IN''' miauczeć''
:Kot miauczy.

Restrykcyjność tego szyku przejawiała się w jeszcze jednej kwestii - podmiot i dopełnienia musiały znajdować się możliwie blisko orzeczenia. Miały się z nim miziać.

==== Wspólne cechy ====
W obu strukturach indykatory przypisywano raczej ''całym wyrażeniom związanym z rzeczownikiem'', aniżeli samemu rzeczownikowi. Przykład:
:<span style="border: 2px dashed #999900">Lixsu</span> sëm urusnë <span style="background:#999900">na</span> kurx-ërp-jë lëtu <span style="border: 2px dashed #FF3333">jënfu</span> <span style="background:#FF3333">ma</span> mi arpnë.
:''Owca bez wełna '''S3-IN''' widzieć-'''PAST'''-'''PERF.''' trzy koń '''DO3-IN''' na wzgórze''
:Owca bez wełny zobaczyła trzy konie na wzgórzu.

Jak widać, <span style="background:#999900">na</span> nie zostało umieszczone bezpośrednio po podmiocie (lixsu), ale po całej frazie rzeczownikowej (lixsu sëm urusnë). Nie staje się to jednak niezrozumiałe, bo zasady składniowe nakazują umieszczanie przymiotników i przysłówków ''po'' słowach, które opisują (patrz [[#Przymiotniki i przysłówki|tu]]). Przez to wiadomo, że ''sëm urusnë'' jest wyrażeniem opisującym predykat ''lixsu'', a nie jakąś osobną frazą, której trzeba by przypisać inny indykator. 

Faktyczna struktura składniowa części zdania i frazy czasownikowej zależała od konkretnego dialektu i poddawała się dynamicznym przemianom. Język proto-SAL szybko ewoluował, a rozwiązania gramatyczne doczekały się różnorakich innowacji. Stosunkowo często zmianie ulegało ułożenie elementów w obrębie frazy czasownikowej, mocno rozciągniętej w jedną stronę (co zresztą widać przy rozpisaniu u góry sekcji o składni). Markery trybów, aspektów i czasów przesuwały się, łączyły albo znikały.

=== Przymiotniki, przysłówki, liczebniki ===
Są podane w odpowiednich sekcjach wyżej. Generalnie przymiotniki i przysłówki po opisywanym słowie, liczebniki przed nim.

=== Wyrażenia przyimkowe ===
Przyimki stoją zawsze przed rzeczownikiem, do którego się odnoszą.

== Morfologia ==
=== Rzeczowniki odczasownikowe ===
Tworzy się je poprzez usunięcie wygłosowego ''x'' z formy podstawowej czasownika i zastąpienie go samogłoską. Najczęściej jest to samogłoska taka sama, jak w akcentowanej sylabie tego czasownika bazowego, ale dużo zależało od dialektu.

Przykładowo:
*''larënx'', mówić -> ''larëna'', mówienie
*''tusx'', śpiewać -> ''tusu'', śpiewanie
*''dësx'', biegać -> ''dësë'', bieganie
itd.

= Słownik =
:''Do słownika możesz zajrzeć na [[/Słownik|tej podstronie]].''

= Przykładowy tekst =
=== Owca i konie ===
W wariancie z szykiem rzeczownikowym indykatorów.

:Lixsu sëm urusnë na kurx-ërp-jë lëtu jënfu ma mi arpnë: 
:''Owca bez wełna '''S3-IN''' widzieć-'''PAST'''-'''PERF.''' trzy koń '''DO3-IN''' na wzgórze''
:Owca bez wełny zobaczyła trzy konie na wzgórzu:

:upis na inx-ërp-ru faxla jëm rinpu ma,
:''pierwszy '''S3-IN''' ciągnąć-'''PAST'''-'''IMPERF.''' wóz '''ADJ.'''-ciepło '''DO3-IN'''''
:Pierwszy wiózł ciężki wóz,

:alpis na zipx-ërp-ru ëxla jëm vëp ma, 
:''drugi '''S3-IN''' dźwigać-'''PAST'''-'''IMPERF.''' ładunek '''ADJ.'''-wielkość '''DO3-IN'''''
:drugi dźwigał wielki ładunek,

:ni lëtis na fax-ërp-ru jëm ulfu rë ma. 
:''a trzeci '''S3-IN''' wieźć-'''PAST'''-'''IMPERF. ADV.'''-szybkość człowiek '''DO3-IN'''''
:a trzeci wiózł szybko człowieka.

:Las lixsu na vënx-ërp-jë jënfu-ki ma: 
:'''DET.''' owca '''S3-IN''' rzec-'''PAST'''-'''PERF.''' koń-'''PL. DO3-IN'''''
:Owa owca rzekła koniom:

:„Kanpë aj alënx-ru, uvis a kurx,
:''serce ''DO1-IN''' boleć-'''IMPERF.''', kiedy '''S1-IN''' widzieć,''
:"Serce mnie boli, gdy widzę,

:us rë na manx-tëj jënfu-ki ma lus ra”. 
:''co człowiek '''S3-IN''' robić-'''CAUS.''' koń-'''PL. DO3-IN''' to-'''IO3-IN'''''
:co człowiek każe robić koniom.

:Lëtu jënfu na vënx-ërp-jë: 
:''Trzy koń '''S3-IN''' rzec-'''PAST'''-'''PERF.'''''
:Trzy konie rzekły:

:„La unx sën, lixsu, kanpë ata na alënx-ru aj, uvis a kurx ma:
:'''''S2-IN''' słyszeć-'''IMPER.''', owca, serce '''S1-IN-POS. S3-IN''' boleć-'''IMPERF. DO1-IN''', kiedy '''S1-IN''' widzieć '''DO3-IN'''''
:"Słuchaj, owco, serca nas bolą, kiedy widzimy (to):

:Rë na, tanprë na, manx tunslë jëm zënp ma ës urusnë lixsu-ta.
:''Człowiek '''S3-IN''', zwierzchnik '''S3-IN''', robić ubranie '''ADJ.'''-ciepło '''DO3-IN''' z wełna owca-'''POS.'''.''
:Człowiek, pan, robi ciepłe ubranie z wełny owcy.

:Saxa lixsu sëm urusnë”. 
:''I-więc owca bez wełna".''
:I owca nie ma wełny.

:Lixsu na unx-ërp-jë saxa na dësx-ërp-jë lëvi ëpju (ma).
:''Owca '''S3-IN''' słyszeć-'''PAST'''-'''PERF.''' i-więc '''S3-IN''' biec-'''PAST'''-'''PERF.''' przez równina ('''DO3-IN''')<ref>Teoretycznie można by zrobić w stronie biernej z tej ''ëpju'' (równiny) podmiot (w polskim by się nie dało z podstawową formą czasownika biec). Teoretycznie. Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby na przechodniość ''desx'' łapały się też takie wyrażenia przyimkowe, ale nie wiem, czy bym tak chciał. Wszystko jedno.</ref>''
:Usłyszawszy to, owca pobiegła przez równinę.

=== Król i bóg ===
<!--
Manprë na lanx ërp. Na sëma tuns. Manprë na manx dap ërp ru kulp ma. Na vënx ërp jë linprë nata ra: "kulp na asjënx ir sën ëj!". Linprë na vënx ërp jë manprë ra: "La nëpjënx sën Votan fimrë ra". Manprë na zurx ërp jë Votan ra, saxa na nëpjënx dap ra. "La unx sën aj, Votan tanprë!". Votan fimrë na zurx ërp jë ank lakënpnë ra. "Axfu la dapx jal ank ëj?" "A dapx kulp ma!". Fimrë na vënx ërp jë: "Sënsën!". Saxa manpjë na asjënx tuns ma.

Żył niegdyś król. Był bezdzietny. Chciał mieć syna. Rzekł kapłanowi: "Niech urodzi mi się syn!". Kapłan rzekł wówczas królowi: "Pomódl się do boga Wotana". Król poszedł do Wotana,

Był sobie król. Był bezdzietny. Chciał mieć syna. Poprosił kapłana: „spraw, by urodził mi się syn!”. Kapłan powiedział do króla: „módl się do boga Pioruna”. Król podszedł do boga Pioruna , by pomodlić się do niego. „Usłysz mnie, ojcze Piorunie!”. Bóg Piorun zstąpił z nieba. „Czego chcesz ode mnie?”. „Chcę mieć syna”. „Niech więc się stanie”, powiedział promienny bóg Piorun. Żona króla urodziła syna.-->

= Ewolucja =
Język proto-SAL dał początek całej grupie językowej, klasyfikowanej w następujący sposób:
*Języki anwalo-lennawskie
**zachodnie
***lennawski
***okseński?
**wschodnie
***anaksacki
***anwalski
*Języki mesztrylijskie
**peryferyjne
***ankucki
***sztrylijski
***wenoński
**centralne
***mesztryjski
***ekencki-SAL†
*Języki kimmo-litorskie
*Język irdyjski
Na razie nie mam pomysłu na ewentualny podział języków kimmo-litorskich (pewnie i tak będą jakimś kontinuum dialektalnym). Język irdyjski nie wiem nawet, gdzie przydzielić, i czy w ogóle będzie SAL. Na mapach niby jest.

Ah, no i ta lista nie oznacza, że te języki kiedykolwiek ''wszystkie'' powstaną osobno. To na potrzeby [[AU|lore'u]]. Z wyjątkiem może jakiegoś [[język lennawski|lennawskiego]] to większość pewnie będzie składała się z kilku słów pod nazwy własne i zapożyczenia.

== Uwagi ==
<references />

== Zobacz też ==
*[[AU]]
*[[Język caerenedzki]]
*[[Język noteroncki]]

[[Category:Języki MUAU]]