Edytujesz
Język noteroncki
(sekcja)
Przejdź do nawigacji
Przejdź do wyszukiwania
Uwaga:
Nie jesteś zalogowany. Jeśli wykonasz jakąkolwiek zmianę, Twój adres IP będzie widoczny publicznie. Jeśli
zalogujesz się
lub
utworzysz konto
, Twoje zmiany zostaną przypisane do konta, wraz z innymi korzyściami.
Filtr antyspamowy.
Nie
wpisuj tu nic!
=== Czasownik === Wszystkie bezokoliczniki jak dotychczas kończą się na -a. Czasowniki odmieniają się ze względu na rodzaje, żywotność (analogicznie do rzeczowników), czasy, aspekty, tryby i strony. Brak odmiany przez liczby. Weźmy czasownik ''ὲλα'' - widzieć. Przykładowy wzorzec odmiany (tj. czas teraźniejszy, tryb oznajmujący, strona czynna) wygląda następująco: {| class="wikitable" style="width: 100%; text-align: center;" ! rowspan="2" |<br>Osoba ! rowspan="2" |<br>Aspekt ! colspan="2" |Żywotne ! colspan="2" |Nieżywotne |- | Męskie | Żeńskie | Męskoosobowe | Żeńskoosobowe<ref name="jeden">neologizm, ale oddaje sytuację lepiej, niż standardowopolskie ''niemęskoosobowy''</ref> |- | rowspan="3" | 1. | | -(a)is | -(e)is | -(a)us | -(e)us |- | imperf. | helais<br>ὲλαις | heleis<br>ὲλεις | helaus<br>ὲλαυς | heleus<br>ὲλευς |- | perf. | helis<br>ὲλις | helis<br>ὲλις | helus<br>ὲλυς | helus<br>ὲλυς |- | rowspan="3" | 2. | | -(a)ta | -(a)te | -(a)u | -(e)u |- | imperf. | helata<br>ὲλατα | helate<br>ὲλατε | helau<br>ὲλαυ | heleu<br>ὲλευ |- | perf. | helta<br>ὲλτα | helte<br>ὲλτε | helu<br>ὲλυ | helu<br>ὲλυ |- | rowspan="3" | 3. | | -(a)ia | -(a)ie | -(e)a | -(a)e |- | imperf. | helaia<br>ὲλαια | helaie<br>ὲλαιε | helea<br>ὲλεα | helae<br>ὲλαε |- | perf. | helia<br>ὲλια | helie<br>ὲλιε | hela<br>ὲλα | hele<br>ὲλε |} ''Krótkie'' formy, redukujące samogłoski w wygłosie lemmy, to formy perfect, z kolei ''długie'', które tego nie robią, dają imperfect. ==== Czasy i aspekty ==== Czasy są trzy - przeszły, teraźniejszy i przyszły, każdy mający dwa aspekty, imperfect i perfect. Czasy markowane są poprzez interfiksy: ''-κ-'' dla czasu przeszłego ''-π-'' dla przyszłego. Umieszczane są one przed końcówkami gramatycznymi dającym odmianę przez osoby, np. ''ὲλακις'' (pol. ''widywałem'') a ''ὲλαις'' (pol. ''widuję''). Skorzystajmy jeszcze raz z tabelki w sekcji powyżej i popatrzmy na koniugację dla czasu przeszłego: {| class="wikitable" style="width: 100%; text-align: center;" ! rowspan="2" |<br>Osoba ! rowspan="2" |<br>Aspekt ! colspan="2" |Żywotne ! colspan="2" |Nieżywotne |- | Męskie | Żeńskie | Męskoosobowe | Żeńskoosobowe<ref name="jeden"/> |- | rowspan="3" | 1. | -[V]C(V)(i/u)s | -k(a)is | -[e]k(e)is | -k(a)us | -[e]k(e)us |- | imperf. | helakais<br>ὲλακαις | helakeis<br>ὲλακεις | helakaus<br>ὲλακαυς | helakeus<br>ὲλακευς |- | perf. | helakis<br>ὲλακις | helekis<br>ὲλ'''ε'''κις | helakus<br>ὲλακυς | helekus<br>ὲλ'''ε'''κυς |- | rowspan="3" | 2. | -[V]C(V)(t(V)/u) | -k(a)ta | -k(a)te | -k(a)u | -[e]k(e)u |- | imperf. | helakata<br>ὲλακατα | helakate<br>ὲλακατε | helakau<br>ὲλακαυ | helekau<br>ὲλακευ |- | perf. | helakta<br>ὲλακτα | helakte<br>ὲλακτε | helaku<br>ὲλακυ | heleku<br>ὲλ'''ε'''κυ |- | rowspan="3" | 3. | -C(V1)(i)(V2) | -k(a)ia | -k(a)ie | -k(e)a | -k(a)e |- | imperf. | helakaia<br>ὲλακαια | helakaie<br>ὲλακαιε | helakea<br>ὲλακεα | helakae<br>ὲλακαε |- | perf. | helakia<br>ὲλακια | helakie<br>ὲλακιε | helaka<br>ὲλακα | helake<br>ὲλακε |} Odmiana dla czasu przyszłego wygląda identycznie, tylko że zamiast ''-κ-'' jest ''-π-''. Ważna sprawa - w czasownikach istnieją samogłoski tematyczne, ''a'' oraz ''e'', nadające rodzaj odpowiednio męski lub żeński. Widać je było już w odmianie w czasie teraźniejszym (por. ''ὲλια'' i ''ὲλιε''), ale teraz bardziej rzucają się w oczy - bo nieco psują odmianę (przede wszystkim tyczy się to czasowników w odmianie żeńskiej/żeńskoosobowej<ref>Rdzenie czasowników w odmianie męskiej i męskoosobowej nie ulegają alternacji, bo nie ma takiej potrzeby - samogłoska tematyczna ''α'' to jednocześnie wygłosowa samogłoska każdego nieodmienionego czasownika.</ref>). Zerknijmy na przykład na ''ὲλακεις'' (pol. ''widywałam''), czyli przeszłą niedokonaną formę czasownika ''ὲλα'' dla żeńskiej 1. osoby. Wszystko jest w porządku - do rdzenia ''ὲλα'' doklejamy ''κ'' i końcówkę ''εις'', znaną już z odmiany dla czasu teraźniejszego. Forma perfect za to ma postać ''ὲλ'''ε'''κις'' (pol. ''widziałam''). ''Ε'' zastąpiło ''α'', by zaznaczyć żeńską odmianę. Nie było miejsca w wygłosie (jest samo -''κις'', dyftong jest niedozwolony), więc zostało przerzucenie samogłoski tematycznej ''ε'' sylabę wstecz, gdzie zastąpiła głoskę stojącą tam wcześniej. Wszystkie miejsca z analogiczną alternacją zaznaczono w tabeli pogrubieniem. Nad oznaczeniami ''imperf.'' i ''perf.'' ogólna postać odmiany (i dla cz. przeszłego, i dla przyszłego): '''V''' oznacza samogłoskę tematyczną (V1 i V2 tyczą się wariacji w nieżywotnej 3. os.), '''C''' spółgłoskę ''-κ-'' lub ''-π-'' (wiadomo, do czego to). Głoski wstawiane opcjonalnie (najczęściej w zależności od tego, czy czasownik jest dokonany czy nie) podano w nawiasach okrągłych '''()''', głoski zastępujące inne głoski - w nawiasach kwadratowych '''[]'''. ==== Strona bierna ==== Tworzona przez marker ''-λ-'', stawiany przed marker czasu, np. ''κιτα'' - jeść, ''κιτακεα'' - jadało, jadło (jakąś chwilę), ''κιταλακεα'' - ''był jadany'', ''był jedzony'' (przez pewien czas). Inny przykład: ''ὲλακαις'' - ''widywałem, widziałem'' (przez pewien czas) i ''ὲλ'''λ'''ακαις'' - byłem widywany, byłem widziany (znowu - przez jakiś czas). ''Ὲλαλακαις'' skraca się do ''ὲλλακαις'', [[wp:en:Haplology|gdyż ponieważ]]. ==== Tryby ==== Tryby są cztery: *oznajmujący (-Ø-, brak afiksu, domyślny) *przypuszczający (-τ-) *negujący (-μι- lub -νι-) *pytający (-´-) dopisać. w sensie, dodać przykłady z tabelkami. Jeden przykład jest na końcu sekcji z przymiotnikami, jakby co. ==== Czasowniki łączone ==== Nie mam pojęcia, czy to poprawna nazwa tego fenomenu. Anyways: dodanie -ν na koniec czasownika sprawi, że można go powiązać z innym czasownikiem i stworzyć bardziej dojebaną frazę czasownikową, na przykład :Κιταν νιλακια κέθει. :jeść-('''PERF.''')-'''COMP.'''<ref>od ''compound verb''</ref> przyjść-'''PAST.'''-'''3RD'''-'''MA.''' jabłko-'''ACC.''' :Przyszedł zjeść jabłko. W sumie działa tak samo, jak polskie czasownik plus inny-czasownik-w-bezokoliczniku, ale za to dostaje specjalną końcówkę, bo jestem hojny. Ma ona też zastosowanie w słowotwórstwie (patrz - sekcja niżej).
Opis zmian:
Wkład na Mcseriopedia jest udostępniany na licencji Creative Commons – za podaniem autora (szczegóły w
Mcseriopedia:Prawa autorskie
). Jeśli nie chcesz, żeby Twój tekst był dowolnie zmieniany przez każdego i rozpowszechniany bez ograniczeń, nie umieszczaj go tutaj.
Zapisując swoją edycję, oświadczasz, że ten tekst jest Twoim dziełem lub pochodzi z materiałów dostępnych na warunkach
domeny publicznej
, lub kompatybilnych.
PROSIMY NIE WPROWADZAĆ MATERIAŁÓW CHRONIONYCH PRAWEM AUTORSKIM BEZ POZWOLENIA WŁAŚCICIELA!
Anuluj
Pomoc w edycji
(otwiera się w nowym oknie)
Menu nawigacyjne
Narzędzia osobiste
Nie jesteś zalogowany
Dyskusja
Tryb ciemny
Edycje
Utwórz konto
Zaloguj się
Przestrzenie nazw
Strona
Dyskusja
polski
Widok
Czytaj
Edytuj
Edytuj kod źródłowy
Wyświetl historię
Więcej
Szukaj
Nawigacja
Strona główna
Ostatnie zmiany
Losowa strona
Pomoc z MediaWiki
Pomoc z edytowaniem
Główne katalogi
Drzewo kategorii
Oś czasu
Księga ksiąg
Wszystkie strony
Narzędzia
Linkujące
Zmiany w linkowanych
Strony specjalne
Informacje o tej stronie